Svakog drugog vikenda u oktobru, održava se Oplenačka berba i Oplenački vašar. Ove 2024. godine manifestacija će se održati od 11-13 oktobra.
Još u doba kralja Aleksandra Karađorđevića, u toku jeseni, sve bi se zaustavljalo i svi poslovi bi na kratko prestajali da bi se na vašaru radovalo, trgovalo i pevalo. Na kratko prekidan ratovima, ovaj lepi običaj zvanično je obnovljen 1961. godine.
Sličnu tradiciju gaji i Grožđebal u Vršcu, još jedna važna manifestacija koja proslavlja berbu grožđa i vinsku kulturu Srbije, dodatno povezujući ovu regiju sa vinskom baštinom Balkana. Ova dva događaja zajedno čuvaju duh vremena i okupljaju ljubitelje vina i dobre zabave.
Topola je prvobitno bilo selo Kamenica zbog istoimene rečice koja protiče kroz ovo mesto, a Karađorđeva prestonica postala je za vreme Prvog srpskog ustanka. U njoj se danas nalazi crkva Svetog Petra, koja je ujedno i mauzolej porodice Karađorđević.
U ovom članku saznaćete više o Oplenačkoj berbi i vašaru koji se svake godine održava u Topoli i čija tradicija seže daleko u prošlost.
Program 61. Oplenačke berbe
Ovde možete za početak pogledati celokupan program za ovu godinu:
*U slučaju kiše program otvaranja manifestacije Oplenačke berbe i Sabora izvornog narodnog stvaralaštva biće održan u sali bioskopa Kulturnog centra – Topola.
| Vreme | Petak 11. oktobar 2024. |
|---|---|
| 10:00 | Dečji maskenbal – PU „Sofija Ristić” Topola – Vinska ulica |
| 10:30 | Pozorišna predstava za decu „Šljivarski boj” – Vinski trg |
| 11:30 | Nastup dečjeg hora „Krcko Oraščić” Aranđelovac – Vinski trg |
| 13:00 | Svečano otvaranje 61. Oplenačke berbe Topola 2024 – Pozornica na otvorenom u Karađorđevom gradu |
| 14:00 – 17:00 | Dečji festival folklora – Vinski trg (KUD Oplenac i pet gostujućih folklornih ansambala) |
| 19:00 – 22:00 | 30 godina OP-TOP radija – Koncert narodne muzike pod pokroviteljstvom Opštine Topola i Opštine Mladenovac – Vinski trg |
| Vreme | Subota 12. oktobar 2024. |
| 10:00 | Otvaranje 14. nacionalne izložbe pasa svih rasa – Kinološko društvo „Karađorđe” Topola – Fudbalsko igralište, Selo Žabare |
| 10:00 | Otvaranje izložbe grožđa, voća i ostalih poljoprivrednih proizvoda – Srednja škola „Kralj Petar I” – Vinska ulica |
| 11:00 – 12:00 | Koncert izvornih pevačkih grupa – Vinski trg |
| 12:00 – 15:00 | Koncert KUD-ova iz Srbije, Austrije i Republike Srpske – Vinski trg |
| 14:30 | Defile učesnika Sabora narodnog stvaralaštva od Oplenca do Karađorđevog grada |
| 15:00 | Centralni Sabor izvornog narodnog stvaralaštva – Karađorđev grad |
| 20:00 | Koncert Harisa Džinovića – Vinski trg |
| Vreme | Nedelja 13. oktobar 2024. |
| 10:00 | Svečana dodela nagrada sa 20. Međunarodnog ocenjivanja vina i rakija – Vinski trg |
| 11:00 | Svečane dodele nagrada u različitim kategorijama – Vinski trg |
| 12:00 | XIII Susreti pevačkih grupa (Selektor dr Jelena Jovanović – etnomuzikolog) – Vinski trg |
| 13:30 | Radionica tradicionalnog pevanja rudničkog kraja, Ivana Todorović etnomuzikolog sa grupom „Crnućanka“ |
| 13:00 – 15:00 | Koncert folklornih ansambala |
| 15:00 – 16:30 | TRIPLET (koncert KUD Oplenac, KUD Tent – Obrenovac i KUD Sedmica – Ugrinovci) – Vinski trg |
| 16:00 | Dodela nagrada za najlepši štand sa izložbe grožđa, vina i poljoprivrednih proizvoda – Vinski trg |
| 17:00 | Finale koncerta – narodna i izvorna muzika – Vinski trg |
| 19:00 | Koncert Ivane Jordan – Vinski trg |
| 19:00 | Vatromet |
Kratka istorija Oplenačkog vina
Tradicija vinogradarstva i vinarstva je od Topole i čitave Šumadije načinila destinaciju za vinoljubce iz čitavog sveta a u tom nizu vinarija ovog kraja kraljevska vinarija se trudi da zadrži prestiž. Priča počinje u podrumima kraljevske vinarije čija je istorija daleko starija od Oplenačke berbe, o čemu svedoče brojni istorijski zapisi.
Pročitajte i Grožđebal u Sremskim Karlovcima.
Neki od prvih zapisa nastali cu prilikom posete jednog francuskog putopisca Brokijera samom despotu Đurađu Brankoviću koji je upisivao vina ovog kraja i ocenio ih kao izuzetna vina koja su čak i bolja od nekih francuskih vina koje on pamti.
Kasnije na ovom mestu svoje podrume su gradili prvo Karađorđe pa onda njegov sin knez Aleksandar i kralj Petar da bi na kraju Kralj Aleksandar napravio ovaj podrum koji je trebao da služi za primer svim srpskim domaćinima koji su zapravo želeli da se bave vinarstvom.
Kada se održava Oplenačka berba?
| Vreme održavanja | 11-13 oktobar 2024. godine |
|---|---|
| Mesto održavanja | Topola |
| Manifestacija | Oplenačka berba / Vašar u Topoli |
Vinorodna Šumadija, sa svojim plodnim brežuljcima i sunčanim obroncima, poslednjih 10 do 20 godina doživljava pravu vinsku ekspanziju, posebno duž Oplenačkog puta vina. Danas je više od 300 hektara ovog regiona pod vinogradima, a neke od najpoznatijih vinarija su Aleksandrović, Đoković i Arsenijević, postale su prepoznatljive i van granica Srbije. Autohtone sorte poput Tamjanike i Prokupca pokazale su se izuzetno uspešnima u ovom podneblju, doprinoseći bogatstvu lokalne vinske ponude.
Ove godine održaće se 20. put dodela nagrade za najbolju rakiju. Prošle godine bilo je oko 200 uzoraka rakije i vina uključujući više od 140 rakija i pedesetak uzoraka vina. Na ovom prestižnom takmičenju, najbolje belo vino pripalo je vinariji Aleksandrović, dok je najbolji roze proizvela vinarija Arsenijević, a najbolje crveno vino pripalo je vinariji Koreni iz Lipovca.
U samom srcu Topole, od Vinskog trga, preko Vinske ulice do Karađorđevog grada i Oplenca, možete pronaći niz štandova gde posetioci mogu degustirati najbolja vina ovog kraja, kao i uživati u gurmanskim specijalitetima, slatkišima, suvenirima i drugim lokalnim proizvodima. Tokom poslednjih deset godina, broj vinarija u Topoli se utrostručio, a prema rečima državnog sekretara Uroša Kandića, oko 200.000 ljudi godišnje poseti ovo mesto kako bi uživalo u vinskom turizmu.
Prošle godine obeležena je šezdesetogodišnja jubilarna manifestacija „Oplenačka borba,“ najduža vinska manifestacija u Srbiji, koja od svog osnivanja kontinuirano promoviše vinarstvo i vinski turizam. Šumadija gaji dugu tradiciju uzgoja vinove loze, koja traje više od jednog veka.
Rana jesen donosi uzbuđenje među vinogradarima i vinarima, jer tada počinje berba grožđa uz poznate zvuke pesme „Pobraše se vinogradi dole kraj Topole.“ Nakon berbe, sledi tradicionalni Oplenački vašar, gde domaćini izlažu svoje proizvode, trguju, uživaju i zajedno proslavljaju ovaj veličanstveni događaj, koji je pravo srce Šumadije.
Autohtone sorte vina Oplenačkog kraja
Pogodna umereno-kontinentalna klima sa uravnoteženim temperaturnim oscilacijama i specifična konfiguracija terena, pretežno istočne i jugoistočne ekspozicije, doprineli su tome da se najstariji stanovnici ovog područja opredele za uzgajanje sorti vinove loze. Danas na više od 300 hektara koji se nalaze pod vinogradima izdvajamo 2 najpoznatije vrste ovoga kraja a to su Tamjanika i Prokupac.
Tamjanika
Iako je mnogo smatraju autohtonom sortom grožđa Tamjanika zapravo vodi poreklo iz Azije, a u Srbiju je iz Francuske došla sredinom srednjeg veka. Tamjaniku pored Srbije možete pronaći i u državama kao što su Italija, Rusija, Rumunija, Francuska, Bugarska i druge.
Tamjanika je lagano i uravnoteženo vino, izuzetno prijatnog ukusa i mirisa, s karakterističnom slatkoćom. Svoj specifičan ukus duguje neprovrelom šećeru koji ostaje u vinu. Šira od ubranog i prerađenog grožđa obično sadrži oko 25% šećera, a u sunčanim godinama može dostići i do 30%. Nakon završetka fermentacije, kada se šećer pretvori u alkohol, dobija se vino jačine od 11 do 14 maligana.
Prokupac
Prokupac i Tamjanika su dve izuzetne sorte koje predstavljaju srpsko vinsko nasleđe i sve više osvajaju međunarodnu scenu. Prokupac, zvanično priznata kao srpska autohtona sorta, ima korene još iz Srednjeg veka kada je dominirao balkanskim vinogradima.
Danas, nakon što je postao najviše ocenjeno srpsko vino na međunarodnim takmičenjima, Prokupac se ponovo uzdiže i osvaja pažnju vinoljubaca i enologa širom sveta svojim autentičnim karakterom i neponovljivim kvalitetom.
Oplenački vinski put
Jedan od najpoznatijih vinskih regiona u Srbiji koji je smešten u srcu Šumadije oko Topole i Oplenca je Oplenački vinski put. To je put koji je bogat istorijom i prirodnim lepotama, obuhvata čitav niz vinograda i vinarija koji zajedno čine značajan deo srpske vinske tradicije. Zbog specifičnog zemljišta bogatog mineralima i idealne nadmorske visine, vinogradarstvo na ovom području ima dugu tradiciju, a vina koja potiču iz ovog regiona osvajaju mnoge domaće i međunarodne nagrade.
Oplenački kraj je poznat po tome što je vinogradarstvo bilo omiljena aktivnost kraljevske porodice Karađorđević. Kralj Petar I i kralj Aleksandar I postavili su temelje modernog vinogradarstva u ovom delu Srbije, a vinski podrum na Oplencu, izgrađen početkom 20. veka, i danas stoji kao svedočanstvo kraljevske posvećenosti vinu. Danas, Oplenački vinski put ne nudi samo uživanje u vrhunskim vinima, već i poseban spoj istorije, kulture i tradicije.
Najpoznatije vinarije na Oplenačkom vinskom putu:
1. Vinarija Aleksandrović
Vinarija Aleksandrović je najpoznatija vinarija na Oplenačkom vinskom putu, smeštena u selu Vinca, nedaleko od Topole. Ova vinarija je međunarodno priznata i poznata po svojim vrhunskim vinima, među kojima se izdvaja cuvée „Trijumf“, koje je replika vina koje je kralj Aleksandar proizvodio pre Drugog svetskog rata. Vinarija nudi obilazak vinograda i podruma, uz degustaciju njihovih najpoznatijih etiketa.
2. Vinarija Despotika
Vinarija Despotika nalazi se u selu Vlaški Do, i iako je relativno nova, već je stekla reputaciju za vrhunska vina i inovativan pristup proizvodnji. Posebno se ističu sorte poput tamjanike, prokupca i autohtonih sorti koje predstavljaju srpsku vinogradarsku baštinu. Njihova moderna tehnologija kombinuje se sa tradicionalnim metodama, stvarajući vina bogatog ukusa i arome.
3. Vinarija PIK Oplenac
Ova vinarija nalazi se u neposrednoj blizini Topole, i deo je velikog poljoprivrednog kombinata koji obuhvata vinograde i voćnjake. Vinarija PIK Oplenac proizvodi širok spektar vina, od laganih belih vina do bogatih crvenih, a poznati su i po tradicionalnoj šljivovici. Degustacija u ovoj vinariji je često spojena sa obilaskom obližnjih istorijskih lokaliteta, poput Oplenačke crkve i muzeja.
4. Vinarija familije Rogan
Na samo desetak kilometara od Topole u selu Lipovcu nalazi je još jedna sjajna vinarija koja rado otvara svoja vrata, to je vinarija familije Rogan. Ova vinarija posetiocima nudi 3 vrste vina i prelep otvoren prostor za degustaciju.
5. Vinarija DeLena
Vinarija Delena se takođe nalazi u mestu Lipovcu nedaleko od Topole. 2008. godine osnivači vinarije su nastavili porodičnu tradiciju i ponovo su počeli sa obnovom porodičnih vinograda i organizacijom prouzvodnje vina. Takođe vinarija je učestvovala u osnivanju i radu Udruženja Vinara Šumadije, a čiji je cilj zaštita geografskog porekla šumadijskih vina, i sama promocija. Vinarija DeLena proizvodi vina u maloj količini isključivo od grožđa iz sopstvenih vinograda, i samo u dobrim godinama.
6. Vinarija Arsenijević
Smeštena u selu Šume, ova mala porodična vinarija poznata je po tome što proizvodi vina isključivo od sopstvenog grožđa. Vinarija Arsenijević je pravi primer tradicionalnog pristupa vinogradarstvu i proizvodnji vina, a ljubitelji vina mogu uživati u vinima proizvedenim od autohtonih sorti, kao što su prokupac i tamjanika.
7. Vinarija Tarpoš
Ova vinarija se nalazi u selu Gornja Trnava i poznata je po svojim crvenim vinima, posebno cabernet sauvignonu i merlotu. Pored degustacije vina, vinarija Tarpoš nudi posetiocima mogućnost uživanja u panoramskim pogledima na vinograde i okolne brežuljke, što doprinosi posebnom doživljaju Oplenačkog vinskog puta.
Dodatni sadržaji na vinskom putu
Osim obilaska vinarija, posetioci Oplenačkog vinskog puta mogu uživati u brojnim turističkim atrakcijama. Tu je pre svega Kraljev mauzolej na Oplencu, zadužbina kralja Petra I Karađorđevića, koji je jedno od najvažnijih kulturnih i istorijskih mesta u Srbiji. Posetioci takođe mogu obići muzej dinastije Karađorđević i vinski podrum kraljevske porodice.
U na 61. Oplenačkoj berbi sigurni smo da će upravo sve ove vinarije ponuditi svoja najbolja vina za degustaciju kao i kupovinu.
Zaključak
Pored Oplenačke berbe postoje i druge manifestacije u Srbiji koje su posvećene kulturi uzgajanja vinove loze kao što su Župska berba u Aleksandrovcu, Grožđebal u Vršcu i Sremskim Karlovcima. Ovo nisu samo obične manifestacije, oni su simboli tradicije i kulturnog nasleđa Srbije koji već decenijama okupljaju ljubitelje vina, domaćih specijaliteta i srpske istorije.
Topola, sa svojim bogatim vinskim nasleđem i živopisnim brežuljcima, postala je nezaobilazna destinacija za vinoljupce i turiste iz celog sveta.
Sa sve većim brojem vinarija i međunarodnim priznanjima, autohtone sorte poput Tamjanike i Prokupca dodatno ističu ovaj kraj na vinskoj mapi sveta.
Svake godine, uz pesmu i radost, ovi događaji podsećaju na značaj tradicije i ljubavi prema zemlji, istovremeno slaveći bogatstvo i kvalitet srpskih vina koja se danas takmiče sa najboljima u svetu. Oplenačka berba i vašar su prava srca Šumadije, čuvajući duh prošlih vremena i nudeći ga novim generacijama.
